Πολλοί από μας έχουμε κάποια δυσκολία να αποδεχτούμε, χωρίς καμία αμφιβολία, ότι η αξία μας είναι δεδομένη. Κυκλοφορούμε μέσα σε ένα σώμα ενήλικα και θεωρούμε ότι είναι ένα πρόβλημα που έχουμε σαν ενήλικες. Όταν είμαστε σκληροί με το εαυτό μας, επικριτικοί και επιζητούμε την έγκριση και αποδοχή των άλλων, σημαίνει ότι λειτουργούμε στις στιγμές αυτές, σαν ένα φοβισμένο μικρό παιδάκι. Αυτό είναι το αποτέλεσμα συμμόρφωσης που μάθαμε σε μια ευαίσθητη ηλικία. Είναι ασφαλώς λανθασμένο να κρίνουμε τον εαυτό μας βάση του προγραμματισμού που πήραμε σαν παιδιά και δεν έχει καμία σχέση με την εγγενή μας αξία, η οποία είναι δεδομένη και δεν μπορεί να διαβληθεί ή να μειωθεί με οποιοδήποτε τρόπο ή λόγο.
Ίσως να έχουμε ακούσει, μικροί, όταν δεν είμαστε στο επίπεδο που ήθελαν οι γονείς ή οι δάσκαλοι μας με διάφορες παρατηρήσεις όπως, “γιατί δεν κάνεις αυτό που σου λέω” ή “είσαι άτακτος/η” ή “δεν θα καταφέρεις ποτέ σου τίποτε” ή “γιατί δεν μπορείς να μοιάσεις με τον/την (άλλο παιδί) και να είσαι κάλος μαθητής” ή “είσαι ανάξιος/α” και πολλά άλλα. Ενώ οι γονείς και οι δάσκαλοι πιστεύουν ότι οι φράσεις αυτές θα συμμορφωνόσουν το παιδί να κάνει αυτό που θεωρείται “σωστό”, έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Το παιδί πιστεύει και επιβεβαιώνει συνεχώς ότι δεν είναι αρκετό και ότι δεν αξίζει σαν ξεχωριστό πλάσμα.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη και θέλουν στοργική και ανιδιοτελής αγάπη, ακόμη και όταν κάνουν κάτι “λάθος”. Όταν παίρνουν τέτοια στήριξη, τους βοηθά να χτίζουν μέσα τους μια δυνατή πίστη στον εαυτό τους και τους γεμίζει με αυτοπεποίθηση. Όταν εσωτερικεύουμε τη στοργή που παίρνουμε από τους γονείς και τους φροντιστές μας, τότε εσωτερικεύουμε και την πεποίθηση ότι είμαστε ικανοί να κάνουμε όλα αυτά που μπορούμε και στοχεύουμε. Η ενθάρρυνση, σε όλες τις περιπτώσεις, είναι το πιο σπουδαίο δώρο που μπορούν να κάνουν οι γονείς στα παιδιά τους, ακόμη και όταν τα παιδιά κάνουν σοβαρά λάθη.
Ακόμη και οι πιο καλοπροαίρετοι γονείς μπορούν να κάνουν το λάθος να αντιμετωπίσουν την συμπεριφορά των παιδιών τους με εκνευρισμό παρά με κατανόηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να μας αγνόησαν, να μας τιμώρησαν ή/και να μας κορόιδεψαν για πράγματα που κάναμε και τα οποία πίστευαν ότι ήταν “λάθος”. Ακολούθως μπορεί να μας εκφόβησαν να κάνουμε αυτό που θεωρούσαν εκείνοι “σωστό”. Όταν συνέβαινε αυτό, εσωτερικεύαμε το μήνυμα ότι εμείς οι ίδιοι ήμασταν κατά κάποιο τρόπο δυσλειτουργικοί ή όχι αρκετά καλοί ή άξιοι. Το αποτέλεσμα είναι χειρότερο αν το μήνυμα αυτό επαναλαμβανόταν. Το παιδί τότε σκέφτεται ότι δεν μπορεί να κάνει τα πράγματα αρκετά καλά ώστε να αξίζει αγάπη, στοργή και ενθάρρυνση. Το αποτέλεσμα είναι ότι νιώθουμε μια αίσθηση απελπισίας. Είναι σαν να έχουμε απατηθεί. Έχουμε λανθασμένα πιστέψει στην ιδέα ότι η αγάπη πρέπει να κερδίζεται. Στο τέλος πιστεύουμε ότι για να μας αγαπήσουν θα πρέπει να τα κάνουμε όλα “σωστά”, πρέπει “να πετύχουμε”.
Αν ένα παιδί πάρει μηνύματα αποδοκιμασίας, αγάπης που δεν εκφράζεται, όταν “αποτύχει”, τότε το μυαλό του παιδιού έχει μολυνθεί από φόβο, αμφιβολία και αυτοκαταστροφικές σκέψεις. Αυτά τα παιδιά, μεγαλώνοντας, μαθαίνουν να επιτίθενται στους άλλους ακόμα και όταν ενηλικιώνονται, πιστεύοντας ότι οι επιθέσεις και ο εκφοβισμός είναι μια “φυσιολογική” συμπεριφορά. Αν το μυαλό μας έχει αναπτυχθεί με αυτόν τον τρόπο, νιώθουμε πραγματικά καλύτερα με τον εαυτό μας αν βλέπουμε τον άλλο σαν “λιγότερο ή χειρότερο” από μας.
Το θέμα εδώ, φυσικά, δεν είναι ότι πρέπει να κατηγορούμε ή να είμαστε επιθετικοί προς τους γονείς μας, αν λειτούργησαν λανθασμένα στο μεγάλωμα μας. Όπως όλοι οι γονείς, έτσι και οι δικοί μας έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν με βάση τη δική τους ανατροφή, που προφανώς δεν ήταν τέλεια ούτε και γι’ αυτούς. Το σημαντικό είναι ότι έχουμε τη δύναμη να απελευθερωθούμε από οποιεσδήποτε περιττές αρνητικές ανησυχίες που μας μετέφεραν.
Σαν πρώτη μας κίνηση, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις περιπτώσεις που λειτουργούμε με τη συνειδητότητα παιδιού αντί αυτή του ενήλικα. Να θυμόμαστε ότι τίποτα δεν είναι οριστικό. Αρχίζουμε να παρατηρούμε όλα αυτά που περνούν από το μυαλό μας, αναγνωρίζοντας οποιαδήποτε στάση φόβου. Όταν ο κίνδυνος δεν είναι φυσιολογικός, πραγματικός και άμεσος, ανακτούμε τη δύναμη να κατευθύνουμε το μυαλό μας στην πραγματική συνειδητότητα του ενήλικα. Μπορούμε να κάνουμε μια παύση και να δώσουμε στον εαυτό μας ένα μήνυμα αγάπης και ενθάρρυνσης.
Μπορούμε να αναγνωρίσουμε, μέσα από κάποιες σκέψεις και συμπεριφορές, πότε λειτουργούμε με τη συνειδητότητα του παιδιού. Μερικές από αυτές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Ανησυχούμε για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς. Πιστεύουμε ότι οι επιδόσεις μας καθορίζουν την αξία μας ως ύπαρξη. Έχουμε μια συναισθηματική αστάθεια. Πιστεύουμε και φοβόμαστε την “απόρριψη”. Πιστεύουμε ότι αν κάποιος μας “απορρίψει”, αποδεικνύει ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί. Είμαστε τόσο απορροφημένοι με ανησυχίες, που χάνουμε την επαφή με την αίσθηση της ευγνωμοσύνης για το δώρο και την ομορφιά της ζωής. Νομίζουμε ότι έχουμε άπειρο χρόνο για να αναλωνόμαστε σε ασήμαντα πράγματα, σε τύψεις, ζήλιες και φαινομενικές φιλοδοξίες.
Σε αντίθεση με τα πιο πάνω, όταν λειτουργούμε από τη συνειδητότητα του ενήλικα μπορούμε να καλλιεργήσουμε και διατηρήσουμε τον αυτοσεβασμό και την ακεραιότητά μας. Να είμαστε ξεκάθαροι ότι η αξία μας είναι δεδομένη και αδιαμφισβήτητη. Δεν εξυψώνουμε ούτε μειώνουμε τους άλλους με βάση τις «επιτυχίες» και τις «αποτυχίες» τους. Η εσωτερική μας ζωή είναι ήρεμη. Βλέπουμε τη ζωή σαν ένα σχολείο, όπου συνεχώς μαθαίνουμε. Έχουμε την αντίληψη ότι όταν οι άλλοι μας απορρίπτουν, το κάνουν με βάση τη δική τους εσωτερική αντίληψη. Συνειδητοποιούμε, στιγμή προς στιγμή ότι η ζωή είναι το πιο υπέροχο δώρο. Έχουμε πλήρη επίγνωση της προσωρινότητας μας, ενώ νιώθουμε ταυτόχρονα ευγνωμοσύνη για όλα αυτά που έχουμε στη ζωή μας. Η αίσθηση της ευγνωμοσύνης για το θαύμα της ζωής, μας προστατεύει από την επιρροή των αρνητικών αντιλήψεων, ότι η ζωή είναι σκληρή επειδή μια μέρα θα τελειώσει.
Μέσα από όλα όσα αναφερθήκαν εδώ, μπορούμε να δούμε ότι το να φοβόμαστε μήπως κριθούμε σαν αποτυχημένοι, από την οικογένειά μας ή οποιονδήποτε άλλον, είναι στην πραγματικότητα ένα σημάδι που ζητά την προσοχή μας. Μας δείχνει ότι μας λείπει η εκτίμηση και ο σεβασμός για το θαύμα της ζωής μας. Τότε είναι που μεταμορφώνεται σε μια πρόσκληση για να απολαύσουμε το ταξίδι της ζωής. Δεν χρειάζεται να νιώθουμε καθόλου υποτιμημένοι. Πολύ λίγοι από εμάς είχαμε τους τέλειους γονείς. Οι περισσότεροι από εμάς χρειάζεται να δουλέψουμε με τον εαυτό μας, ξεκινώντας τώρα. Μπορούμε να περάσουμε υπέροχα παρακολουθώντας το μυαλό μας και αναπτύσσοντας τις ιδέες και τις ιδιότητες της συνειδητότητας των ενηλίκων. Μας αξίζει.
