Ο μη-δυϊσμός είναι μια προσέγγιση ότι τα πάντα στην πραγματικότητα είναι αλληλένδετα και τελικά είναι μια ολότητα ή ένα. Υποδηλώνει ότι ο διαχωρισμός που αντιλαμβανόμαστε συχνά μεταξύ πραγμάτων – όπως ο διαχωρισμός μεταξύ εμάς και του κόσμου, μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου ή μεταξύ καλού και κακού – είναι μια ψευδαίσθηση.
Η αλληγορία της σπηλιάς του Πλάτωνα μπορεί να θεωρηθεί ως μια μεταφορά για την ανθρώπινη εμπειρία και την αναζήτηση της αλήθειας. Οι δεσμώτες αντιπροσωπεύουν την ανθρωπότητα που είναι παγιδευμένη στις ψευδαισθήσεις της καθημερινής ζωής. Η διαδικασία της απελευθέρωσης αντιπροσωπεύει την αναζήτηση της αληθινής φύσης της πραγματικότητας, μιας πραγματικότητας που είναι ενιαία και αδιαίρετη. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι η αλληγορία του Πλάτωνα δεν περιγράφει πλήρως την έννοια του μη-δυϊσμού. Ο μη-δυϊσμός είναι μια στάση που υπερβαίνει τη λογική και τη γλώσσα.
Ο μη-δυϊσμός μέσα από μια εισηγητική διάθεση, προτείνει τα ακόλουθα:
- Ενότητα: Ο μη-δυϊσμός διδάσκει ότι κάτω από όλες τις φαινομενικές διαφορές και όρια, υπάρχει μόνο μία πραγματικότητα. Όλα είναι μέρος του ίδιου συνόλου, όπως τα κύματα στην επιφάνεια του ωκεανού που φαίνονται ξεχωριστά αλλά είναι όλα φαινόμενα του νερού.
- Ψευδαίσθηση του διαχωρισμού: Ο νους συνήθως διαχωρίζει τον κόσμο σε ζεύγη – όπως «εγώ» και «αυτός/ή», «αυτό» και «εκείνο», «καλό» και «κακό». Ο μη-δυϊσμός εισηγείται ότι αυτές οι διαιρέσεις/διακρίσεις είναι νοητικές κατασκευές. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει διαχωρισμός. Για παράδειγμα, η διάκριση μεταξύ ενός ατόμου και του περιβάλλοντος είναι μόνο ένα φαινόμενο. Στην πραγματικότητα, είναι μέρος της ίδιας ροής της ζωής.
- Πνευματικό πλαίσιο: Αν και ο μη-δυϊσμός δεν είναι θρησκεία ή φιλοσοφικό σύστημα, κάποιες παραδόσεις, που τις συναντούμε πιο πολύ στην ανατολή, υποδηλώνουν ότι ο στόχος της πνευματικής πρακτικής είναι η αφύπνιση στην αλήθεια αυτή. Δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε ότι η αληθινή μας φύση δεν είναι ξεχωριστή από ολόκληρο το σύμπαν και πέρα από αυτό.
- Πρακτικό επακόλουθο: Η συνειδητοποίηση του μη-δυϊσμού μπορεί να οδηγήσει σε βαθιές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τη ζωή. Μπορεί να διαλύσει την αίσθηση του ξεχωριστού, απομονωμένου ατόμου και να καλλιεργήσει μια βαθύτερη αίσθηση σύνδεσης, γαλήνης και συμπόνιας.
Εν ολίγοις, ο μη-δυϊσμός έχει να κάνει με την αναγνώριση ότι οι διαιρέσεις/διακρίσεις που βλέπουμε είναι επιφανειακές και ότι, στην ουσία, όλα είναι μια ενιαία πραγματικότητα.
