Η ζωή όπως είναι

Το ερώτημα του τι συνιστά μια «σωστή» ή «καλή» ζωή συχνά προσεγγίζεται με την αναζήτηση ενός αξιόπιστου κριτηρίου. Ωστόσο, μετά από προσεκτική εξέταση, διαπιστώνουμε ότι οποιοδήποτε τέτοιο μέτρο, (είτε προέρχεται από τη θρησκεία, τη φιλοσοφία ή την κοινωνία) είναι τελικά ανθρώπινο κατασκεύασμα. Αυτή η συνειδητοποίηση οδηγεί κατά συνέπεια, στο συμπέρασμα ότι οι επιλογές μας δεν πρέπει να καθορίζονται από κανέναν και τίποτα.

Αρχικά, μπορεί να αναζητήσουμε καθοδήγηση σε φιλοσοφικά πλαίσια όπως ο ωφελιμισμός ή η δεοντολογία, ή και σε θρησκευτικά κείμενα. Ωστόσο, όλα αυτά είναι συστήματα που έχουν επινοηθεί από τον άνθρωπο, γεννιέται το ερώτημα: με ποια εξουσία θα μπορούσαν να θεωρηθούν σωστά; Αυτό το ερώτημα αποκαλύπτει ένα κρίσιμο ελάττωμα στην αναζήτηση μιας εξωτερικής εξουσίας. Εάν ένα σημείο αναφοράς είναι «ανθρώπινης προέλευσης», η εγκυρότητα του δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτη. Η μόνη εξουσία που έχει είναι αυτή που του απονέμουμε εμείς, μέσω της δικής μας λογικής, συλλογικής συναίνεσης ή συμμετοχής.

Ακόμη και αν απορρίψουμε αυτά τα συστήματα, η ιδέα ότι οι ζωές μας καθοδηγούνται από την ίδια μας την ανθρωπιά και τον αυθορμητισμό, καθιστά μια παρηγορητική ψευδαίσθηση. Μια βαθύτερη ματιά στην ανθρώπινη συμπεριφορά αποκαλύπτει τον ισχυρό ρόλο του κοινωνικού προγραμματισμού και συμμόρφωσης. Από τη γέννησή μας προγραμματιζόμαστε για να συμμορφωνόμαστε με τις κοινωνικές νόρμες, αξίες και προσδοκίες, μέσα από ανταμοιβές και τιμωρίες. Αυτή η διαδικασία διαμορφώνει την αντίληψή μας για το τι είναι «σωστό» και «λάθος», κάνοντας μας να πιστεύουμε ότι είμαστε ελεύθεροι να επιλέγουμε, ενώ στην πραγματικότητα απλώς ακολουθούμε ένα σενάριο.

Τελικά, το πιο ριζοσπαστικό συμπέρασμα είναι ότι ακόμη και ο εαυτός είναι μια ψευδαίσθηση. Η ιδέα ενός ξεχωριστού «εγώ» που κάνει συνειδητές επιλογές είναι μια αφήγηση που κατασκευάζει ο νους εκ των υστέρων για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του. Ο νους δημιουργεί συνεχώς ιστορίες για να δώσει νόημα στον κόσμο, δίνοντας την εντύπωση ότι υπάρχει ένας σκηνοθέτης, ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο σκέψεις, και μια από αυτές τις σκέψεις, αξιώνει τις υπόλοιπες σαν «δικές» της.

Επομένως, η αναζήτηση ενός σημείου αναφοράς για τη ζωή, και ακόμη και του σκηνοθέτη της, είναι ένα α-νόητο εγχείρημα. Δεν ζούμε απλά μια ζωή, είμαστε η ζωή. Αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως «σωστό» είναι προϊόν της προγραμματισμένης συμπεριφοράς μας, και οι επιλογές που αντιλαμβανόμαστε είναι ο τρόπος του νου να δημιουργεί μια συνεκτική ιστορία. Η αληθινή σοφία μπορεί να βρεθεί, όχι στην εύρεση ενός σημείου αναφοράς, αλλά στην αναγνώριση ότι ολόκληρη η έννοια τέτοιου μέτρου είναι ψευδαίσθηση. Το καθήκον μας δεν είναι να κατευθύνουμε τη ζωή, αλλά να είμαστε παρόντες στην αυθόρμητη και αφιλτράριστη πραγματικότητα.